هلیوم، عنصری که به فراوانی در جهان هستی وجود دارد ولی در زمین کم یاب است. سبکی و عدم واکنش پذیری سبب آن شده که این گاز از دسترس انسان دور باشد و به عنوان یکی از عناصر تجدید نا پپذیر زمین شناخته شود.
قیمت این گاز غالبا بالا بوده و توان قیمت گذاری ثابت برای این گاز در بازار بسیار سخت است. بسیاری از قراداد های تامین گاز برای مراکز مختلف سری و مبلغ قرارداد وابسته به خلوص ارائه شده می باشد ولی قیمت های رنج بسیار گسترده ای را در بر می گیرد. هر هزار فوت مکعب این گاز از 500 دلار تا 3000 دلار بفروش رسیده است. فاکتور هایی چون خلوص، کیفیت و محل عرضه و تقاضا فاکتور های اساسی تعیین کننده قیمت هلیوم است. به طور کل در 15 سال اخیرتقریبا قیمت هلیوم 10 برابر افزایش پیدا کرده است.
به طور کلی زمانی که با کبود یا قحطی یک کالا مواجه می شویم قیمت این کالا افزایش می یابد و از طریق بازیافت یا استخراج سعی می شود تا کمبود بوجود آمده جبران شود. در نتیجه پس از افزایش عرضه قیمت ها سیر کاهشی خواهند داشت ولی امکان بازگشت قیمت به زمان قبل از کمبود پایین خواهد بود. نکته قابل توجه این است که این موضوع در مورد هلیوم صادق نیست میزان مصرف سالانه ی هلیوم حدود 7 میلیارد فوت مکعب است و مصرف کنندگان در حال یافتن راه هایی برای کاهش مصرف خود هستند.
هلیوم دوم عنصر سبک، با دارا بودن پایین ترین نقطه جوش گزینه ی بسیار مناسبی برای خنک کننده می باشد. مصارف اصلی این گاز در دستگاه های MRI ، تجهیزات نظامی، تولیدات High-Tech مانند کابل های فیبر نوری، نیمه رساناها، مراکز داده و هوافضا می باشد.
ناسا به تنهایی بزرگترین مصرف کننده هلیوم در جهان است. ناسا قراردادی به ارزش 1 میلیارد دلار با شرکت Air products and Chemicals برای تامین 33 میلیون لیتر هلیوم منعقد کرده که این شرکت با ارزش 63 میلیارد دلار در زمینه تامین گاز و مواد شیمیایی فعالیت دارد.
استفاده از دستگاه های MRI روز به روز افزایش می یابد ولی هلیوم مصرفی در دستگاه های MRI در حال کاهش است و این بدلیل آن است که تولید کنندگاه این دستگاه در حال یافت راه ههایی برای کاهش مصرف هلیوم این دستگاه ها هستند. با این وجود میزان تقاضا در مراکز داده و نیمه رسانا ها در حال افزایش است. از سوی دیگر با گرم شدن تنور هوش مصنوعی افزایش تقاضای بیشتر هلیوم نیز محتمل خواهد بود. همچنین با افزایش سفر های فضایی و ارسال ماهواره ها تقاضا در بخش فضایی نیز رو به افزایش است. به عنوان مثال شرکت Space X در برنامه امسال خود میزان پرتاب موشک را نسبت به سال پیش 40 درصد افزایش داده است. به صورت کلی پیش بینی می شود این موضوع باعث افزایش تقاضایی 5 درصدی سالانه ی هلیوم تا سال 2032 شود.
هلیوم را به عنوان یک محصول جانبی تولیدات هیدروکربنی به خصوص گاز طبیعی در نظر می گیرند. دو تولید کننده بزرگ هلیوم قطر و ایالات متحده هستند که حدودا 85 درصد تقاضای جهانی را پاسخ می دهند. استان ساسکچوان کانادا یکی از پتانسیل های در حال رشد بازار هلیوم است با این وجود در حال حاضر تنها یک درصد تقاضای جهانی را پاسخگوست. ساسکچوان در رتبه پنجم مخازن هلیوم جهان قرار دارد اما پیشبینی می شود تا سال 2030 این مخزن 10 درصد تقاضای جهانی را تامین خواهد کرد.
برخی کارشناسان حشره ای در یک در حوض هیدرو کربن تشبیه می کنند اما این حشره ی کوچک بازاری به ارزش 3 میلیارد دلار از آن خود کرده است. بسیاری از شرکت های کوچک به دلیل افزایش قیمت هلیوم برای اکتشاف و استخراج تاسیس شده است، اما نمی توان یک نمونه موفق تولید هلیوم از این شرکت های کوچک را معرفی کرد و این بخاطر سخت بودن استخراج هلیوم است. این مطلب را همواره کلیف کین از مشاور گاز های کمیاب شرکت ادلگز همواره به آن اشاره دارند.
گاز پروم تجهیزات عظیمی برای تولید هلیوم دارد که وابسته به متخصصان آمریکایی است. دور از ذهن نخواهد بود که در 3 سال آتی روسیه نیز در این بازار نقش پررنگ تری پیدا کند. در بازه ی سه سال آینده تانزانیا و ساسکچوان نیز سهم خود را در بازار هلیوم افزایش خواهند داد. ازدیاد این منابع خورد سبب افزایش عرضه هلیوم به بازار می شود.
با افزایش استخراج گاز طبیعی میزان استخراج هلیوم نیز افزایش می یابد و در کنار آن تلاش ها برای بازیافت هلیوم افزایش پیدا کرده است. هر کمبود یا قحطی بر اساس میزان تولید بین یک تا سه سال جبران خواهد شد این موضوع برای هلیوم نیز صادق است. کمبود هلیوم شاید در دو تا سه سال آینده جبران شود. شرکت های بزرگی مانند ایر پروداکت نظر خود را معطوف به بازار های بزرگ( مانند ناسا) نکرده و به سایر بازار های کوچک در حال رشد نیز پرداخته اند.
مرحله فرا حباب:
شاید سرمایه گزاران بازار هلیوم مجبور باشند آتش جست و جو مخازن را در میان شرکت های کوچک تند تر کنند. حدودا 20 شرکت کوچک وجود دارند که بیشترشان در کانادا، استرالیا و بریتانیا ثبت شده اند. در اینجا با وضعیتی روبرو هستیم که قیمت کالا نه تنها بالا نگه داشته شده بلکه روند افزایشی دارد. شرکت ای کوچک تلاش دارند تا با تولید هلیوم قیمت این محصول را پایین بیاورند. با این وجود ارزش این شرکت های کوچک پس ازمارس 2022 به دلیل افزایش قیمت هلیوم و عدم توانایی در تامین کالا به حد نیاز روند کاهشی داشته است.
در حال حاضر ما دوران گذار از حباب را تجربه می کنیم، شرکت های کوچک بسیاری ثبت و شروع به کار کرده اند و روی تلخ بازار خود را نشان می دهد و بازار روند کاهشی را به خود گرفته است. اما در بازار کاهشی هلیوم قیمت کالا به قیمت ابتدایی بازنخواهد گشت و قیمت کالا آخرین قیمت نزدیک خواهد بود.
دیدگاه خود را بنویسید